Барилгын ажилд хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн шаардлага хангах нийтлэг журам

Барилга, хот байгуулалтын яамны бүтцэд өөрчлөлт орсны дараа хийгдсэн гол ажлын нэг бол  “Барилгын  ажилд хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн шаардлага хангах нийтлэг журам”-ыгбатлуулсан явдал хэмээн хэлэхэд буруудахгүй. Журмыг батлагдсан даруй бид мэдээлж байсан бөгөөд барилгын салбарт үйл ажиллагаа явуулж байгаа аж ахуйн нэгжүүдэд түгээх үүднээс дээрх журмыг бүрэн эхээр нь хүргэхээр шийдлээ. Учир нь тун удахгүй буюу 8-р сарын нэгнээс “Барилгын  ажилдхөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн шаардлага хангах нийтлэг журам”-ыг мөрдөхийг шаардах юм. 

БАРИЛГЫН АЖИЛД ХӨДӨЛМӨРИЙН АЮУЛГҮЙ БАЙДАЛ,
ЭРҮҮЛ АХУЙН ШААРДЛАГА ХАНГАХ НИЙТЛЭГ ЖУРАМ 
Нэг. Ерөнхий зүйл 
1.1.Энэ журм            ын зорилго нь барилгын ажлын явцад гарч болзошгүй аюул, ослоос урьдчилан сэргийлэх, барилгын ажлын талбай түүний гаднах эрсдэл бүхий орчны аюулгүй байдлыг бүрдүүлэх, хяналт тавих, хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн хууль тогтоомж, стандартын шаардлагыг хэрэгжүүлэхтэй холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 
1.2.Энэ журам Иргэний хууль, Хөдөлмөрийн тухай, Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн тухай, Барилгын тухай хууль болон тэдгээртэй нийцүүлэн гаргасан хууль тогтоомжийн бусад акттай нийцсэн байна. 
1.3.Энэ журмыг Монгол Улсын нутаг дэвсгэрт өмчийн хэлбэр харгалзахгүйгээр барилга байгууламжийн зураг төсөл боловсруулах, барилгын ажил гүйцэтгэх, гүйцэтгэлд нь хяналт тавих зэрэг барилгын үйл ажиллагаанд оролцогчид дагаж мөрдөнө.
Хоёр.Барилгын ажлын  зохион байгуулалтад тавих хөдөлмөрийн
аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн шаардлага 
2.1.Барилгын ажлын талбай түүний гаднах эрсдэл бүхий орчинд хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн шаардлага хангах, аюул, ослоос урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээг захиалагч, гүйцэтгэгч хариуцан хэрэгжүүлнэ. 
2.2.Барилгын ажлын талбай түүний гаднах эрсдэл бүхий орчны аюулгүй байдлыг барилгын ажлын зохион байгуулалт, технологийн үйл ажиллагаатай нь уялдуулж, хангах талаар дараах баримт бичигт тусгана: 
                       2.2.1.цогцолбор барилга болон хороолол, хотхоны хувьд барилгын зохион байгуулалтын төсөлд;
           2.2.2.тухайлсан барилгын хувьд ажил гүйцэтгэх төсөлд.
 
2.3.Энэ журмын 2.2.1-т заасан баримт бичигт үндэслэн цогцолбор барилга болон хороолол, хотхоны “Барилгын ажлын талбайн зохион байгуулалтын зураг”, “Барилгын ажлын талбайд дагаж мөрдөх хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн заавар”-ыг захиалагч боловсруулж батална. 
2.4.Энэ журмын 2.2.2-т заасан тухайлсан барилгын “Барилгын ажлын талбайн зохион байгуулалтын зураг”, “Барилгын ажлын талбайд дагаж мөрдөх хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн заавар”-ыг гүйцэтгэгч боловсруулж, захиалагчтай хамтран батална. 
2.5.“Барилгын ажлын талбайн зохион байгуулалтын зураг”, “Барилгын ажлын талбайд дагаж мөрдөх хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн заавар”-ыг захиалагч, гүйцэтгэгч, зураг төсөл зохиогч барилгын ажил эхлэхээс барилгыг ашиглалтад хүлээлгэж өгөх хүртэл хугацаанд дагаж мөрдөнө. 
2.6.Үйлдвэрлэлийн үйл ажиллагаа явагдаж байгаа үйлдвэрийн эдэлбэр газарт барилгын ажил гүйцэтгэхдээ “Барилгын ажлын талбайн зохион байгуулалтын зураг”, “Барилгын ажлын талбайд дагаж мөрдөх хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн заавар”-ыг гүйцэтгэгч боловсруулж, тухайн үйлдвэрийн эрх бүхий ажилтантай хамтран батална. 
2.7.Энэ журмын 2.6-д заасан барилгын ажлын явцад тухайн үйлдвэрийн үйл ажиллагаа болон инженерийн хангамжийн шугам сүлжээг хэсэгчлэн болон бүрэн зогсоох нөхцөлд гарч болзошгүй аюул, ослоос урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээг гэрээгээр зохицуулна. 
2.8.Хороолол, хотхоны дунд барилгын ажил гүйцэтгэхдээ тухайн орчинд ажиллаж, амьдарч байгаа иргэдийн ая тухтай амьдрах орчин нөхцлийг алдагдуулахгүй байх, нийтийн эзэмшлийн зам талбайг ашиглах, замын орц, гарцыг хаах зэрэг асуудлыг захиалагч зохих журмын дагуу эрх бүхий байгууллагаас зөвшөөрөл авна. 
2.9.Зэргэлдээ байрлах барилгуудыг барих тохиолдолд гүйцэтгэгч талууд болзошгүй аюул, ослоос урьдчилан сэргийлэх, хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн шаардлагыг хангах, үйлдвэрлэлийн үйл ажиллагаагаа уялдуулах зэрэг асуудлыг гэрээгээр зохицуулсан байна. 
2.10.Гүйцэтгэгч, захиалагчтай хамтран барилгын ажил эхлэхийн өмнө тухайн барилгын үйлдвэрлэлийн үйл ажиллагааны эрсдэлийн ерөнхий үнэлгээг хийж, эрсдэлээс урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээний төлөвлөгөө боловсруулан шаардлагатай санхүүжилтын зардлыг тооцож гаргасан байна. 
2.11.Энэ журмын 2.10-т заасан зардалд барилгын ажлын талбайн зохион байгуулалт, үйлдвэрлэлийн үйл ажиллагааны зардлаас гадна дараах тоног төхөөрөмж, техник хэрэгслийн зардлыг заавал тусгана: 
                     2.11.1.барилгын гадна хашаа, шат, унах аюулаас хамгаалах тор, хаалт, татлага, ажилчдын ахуйн байр, аюултай бүсийг тогтоох хашлагын; 
                     2.11.2.“Барилгын үнэ  бүрдлийн  үндсэн дүрэм” БНбД 81-95-12-ын 4.17-д заасан барилгын ажилчдын хөдөлмөрийн багаж хэрэгсэл, ажлын хувцас, хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн арга хэмжээний зардал, мөн дүрмийн 4.39-д заасан нэмэгдлийг. 
             2.12.Барилгын ажлын талбай түүний гаднах эрсдэл бүхий орчинд гарч болзошгүй аюул, ослоос урьдчилан сэргийлэх зорилгоор ажлын байрны эрсдэлийн үнэлгээг дараах нөхцөлд хийнэ: 
2.12.1.барилгын үе шатны ажил эхлэхийн өмнө ажилбар бүрт;
   2.12.2. дотоод хяналтаар эрсдэл илэрсэн үед;
                                      2.12.3. ажлын байр өөрчлөгдөх бүрт;
 
                                    2.12.4. туслан гүйцэтгэгчтэй байгуулсан гэрээт ажил эхлэх бүрт;
 
2.12.5. шинэ технологи, арга барил, материал, бодис хэрэглэх бүрт;
 
2.12.6. үйлдвэрлэлийн осол, гэмтэл гарах бүрт.
 
2.13.Энэ журмын 2.12.1, 2.12.3, 2.12.5, 2.12.6-д заасан үнэлгээг ерөнхий гүйцэтгэгчийн талбайн инженер, хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн ажилтан, мөн журмын 2.12.2, 2.12.4-т заасан үнэлгээг ерөнхий болон туслан гүйцэтгэгчийн тухайн асуудал хариуцсан инженер тус тус хариуцан гүйцэтгэнэ.
 
2.14.Эрсдэлийн үнэлгээ хийхдээ ажилтнуудын нэр зааж томилсон тухайн ажлын байранд ажиллаж байгаа ажилтныг заавал оролцуулна.
 
2.15.Гүйцэтгэгч барилгын төвөгшил, ажлын байрны эрсдэлийн үнэлгээ, ажлын цар хүрээ, орчны нөхцөл байдал зэргээс шалтгаалан хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн ажилтантай байна. 
 
2.16.Барилгын ажлын талбайд 100-аас дээш тооны ажилтан ажиллах тохиолдолд хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн хоёроос доошгүй ажилтантай баг ажиллана.
 
2.17.Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн баг, ажилтан холбогдох сургалтад хамрагдаж дараах чадварыг эзэмшиж, мэргэшсэн байна:
 
2.17.1.ажлын байранд болзошгүй аюул, осол гарах нөхцлийг мэддэг    байх;
2.17.2.ажлын нөхцөл нь хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн шаардлага хангаагүйг шалгаж, илрүүлэх чадвартай байх;
 
2.17.3.хөдөлмөрийн аюул байдал, эрүүл ахуйн шаардлагыг хангах шуурхай арга хэмжээг авч хэрэгжүүлэх чадвартай байх;
 
2.18.Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн баг, ажилтан энэ журмын 2.10-д заасан төлөвлөгөөний дагуу аюулгүй ажиллагааны сургалт, ажлын байрны үзлэг, шалгалтыг барилгын үе шатны ажилтай уялдуулан долоо хоног, сар, улирлаар төлөвлөж гүйцэтгэнэ.
 
2.19.Энэ журмын 2.18-д заасан ажлыг гүйцэтгэхтэй холбогдон гарах зардлыг гүйцэтгэгчийн эрх бүхий ажилтан тухай бүр баталж зарцуулна.
 
2.20.Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн ажилтангүй гүйцэтгэгчийг барилгын ажлын талбайд авч ажиллуулах тохиолдолд тухайн гүйцэтгэгчтэй гэрээ байгуулсан захиалагч эсвэл ерөнхий гүйцэтгэгч аюулгүй ажиллагааг хариуцах бөгөөд энэ тухай барилгын ажил гүйцэтгэх гэрээнд тодорхой заасан байна.
 
 
2.21.Гүйцэтгэгчийн ерөнхий инженер, талбайн инженер, хэсгийн инженер, бригадын дарга нь гарч болзошгүй аюул, эрсдлээс урьдчилан сэргийлэх талаар барилгын үе шатны ажил бүрт тохирсон зөвлөгөө, санамж, анхааруулга өгч, хэрэгжилтэд хяналт тавьж, хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн баг, ажилтантай хамтран ажиллана.
 
2.22.Талбайн инженер, хэсгийн инженер, бригадын дарга тухайн өдрийн ажлын чиг үүргийг тодорхойлон, ажилтны гүйцэтгэх ажил үүрэгт тохирсон аюулгүй ажиллагааны зааварчилгааг өгч, гарын үсэг зуруулж баталгаажуулна.
 
2.23.Ажилтны гүйцэтгэх ажил үүрэг өөрчлөгдөх тохиолдолд энэ журмын 2.22-д заасныг баримтална.
 
2.24.Захиалагч барилгын ажилд хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн шаардлагыг гүйцэтгэгч хэрхэн ханган ажиллаж байгаад хяналт тавих аюулгүй ажиллагаа хариуцсан ажилтан томилж ажиллуулна.
 
2.25.Барилгын ажлын талбайд ажиллах ажилтны тоо 300 хүртэл нэг, 150 ажилтан нэмэгдэх тутамд аюулгүй ажиллагаа хариуцсан нэг ажилтныг нэмж томилно.
 
2.26.Энэ журмын 2.24-т заасан ажилтан гүйцэтгэгчийн инженер техникийн ажилтан, хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн баг, ажилтанд зохих удирдамж, зөвлөмж өгч ажиллана.
 
2.27.Захиалагч болон гүйцэтгэгч нь энэ журмын 2.14, 2.24-д заасан чиг үүргийг хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн асуудлыг хариуцан ажилладаг зөвлөх үйлчилгээ үзүүлэх хуулийн этгээдээр гүйцэтгүүлж болно.
 
2.28.Энэ журмын 2.27-д заасан хуулийн этгээд захиалагч, гүйцэтгэгчтэй байгуулсан гэрээ холбогдох бусад баримт бичгийг ажлын 10 өдрийн дотор харъяалах мэргэжлийн хяналтын байгууллагад хүргүүлнэ.
 
2.29.Захиалагч нь гүйцэтгэгч болон зөвлөх үйлчилгээ үзүүлэх хуулийн этгээдтэй байгуулсан ажил гүйцэтгэх гэрээнд энэ журмын 2.10-т заасан зардлын дүн, санхүүжилтын хуваарийг тодорхой тусгана.
 
2.30.Барилгын зураг төсөлд өөрчлөлт орох бүрт хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн шаардлага хангах арга хэмжээний зардлыг захиалагч, гүйцэтгэгч тооцсон байна.
 
2.31.Барилгын ажлын талбай түүний гаднах эрсдэл бүхий орчинд хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн шаардлага хангах талаар баг, ажилтны тавьсан шаардлагыг барилгын үйл ажиллагаанд оролцогчид заавал биелүүлнэ.
 
2.32.Захиалагч, гүйцэтгэгч хамтран долоо хоног бүр аюулгүй ажиллагааны хурлыг зохион байгуулж, тэмдэглэл үйлдэн, гарсан зөрчлийг арилгах асуудлыг гүйцэтгэгч хариуцна.
 
 
 
 
Гурав. Барилгын ажил эхлэхийн өмнө тавих хөдөлмөрийн
аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн шаардлага
 
3.1.Барилгын ажил эхлэхийн өмнө барилгын ажлын талбай түүний гаднах эрсдэл бүхий орчинд дараах шаардлагыг хангасан байна:
 
3.1.1.барилгын ажлын талбайд ашиглах тоног төхөөрөмж, багаж хэрэгслийн жагсаалтыг гаргаж, аюулгүй ажиллагааны зааврыг боловсруулж батлах, мэргэшсэн ажилтанг сургаж бэлтгэсэн байх;
 
3.1.2.барилгын ажлын талбай түүний гаднах эрсдэл бүхий орчинд зорчих иргэдийн аюулгүй байдлыг хангах, талбайд нэвтрэх боломжийг хязгаарлах зорилгоор барилгын ажлын талбайг нийтийн эзэмшлийн зам талбайгаас зориулалтын хашаагаар тусгаарласан байх;
 
3.1.3.энэ журмын 3.1.1-д заасан хашаа нь “Барилгын талбайн түр хашаа” /MNS5414:2004/-ны шаардлага хангасан, хот, суурин газрын өнгө үзэмжид нийцсэн, хүн зорчих хэсэгт өндрөөс унах эд зүйлийн ачааллын үйлчлэлийг тэсвэрлэх, зориулалтын материалаар хийсэн хамгаалалтын үргэлжилсэн саравчтай байх;
 
3.1.4.барилгын ажлын талбай түүний гаднах эрсдэл бүхий орчин ажилтны ажиллах нөхцлийг бүрэн хангахуйц нүд гялбахааргүй жигд  гэрэлтүүлэгтэй, барилгын орц, гарц, хонгилыг ослын гэрэлтүүлгээр нэмж тоноглосон байх;
 
3.1.5.шаардлагатай тохиолдолд барилгын ажлын талбай, гаднах орчинд дүрс бичлэгийн тоног төхөөрөмжийг байрлуулж хяналт тавих боломжийг бүрдүүлэх, аюул, ослын үед мэдээлэл өгөх, анхааруулах дохиолол суурилуулах;
 
3.1.6.барилгын ажлын талбайн орц, гарцын дэргэд, барилгын хашааны гадна талын онцлох цэгүүдэд 2x3 метрээс багагүй хэмжээтэй “Барилгын мэдээллийн самбар”, “Барилгын ажлын талбайн зохион байгуулалтын зураг”-ыг нийтэд харагдахуйц байдлаар тус тус байрлуулах;
 
3.1.7.“Барилгын мэдээллийн самбар”-т баригдах барилгын талаарх мэдээлэл, барилгын захиалагч, ерөнхий гүйцэтгэгчийн нэр, хаяг, хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн ажилтны нэр, холбоо барих утас, шаардлагатай зөвшөөрлийн талаарх мэдээлэл бичигдсэн байх;
 
3.1.8.”Барилгын талбайн зохион байгуулалтын зураг”-т барилгын байрлал, өргөх, тээвэрлэх машин механизмын зогсоол, өргөх байгууламжийн ажлын аюултай бүс, барилгад үйлчлэх зам талбай, барилгын ажлын талбай дахь түр байрууд /ажиллагсдын хувцас солих, усанд орох байр, хооллох, бие засах газар/, инженерийн түр сүлжээ /ус, дулаан, цахилгааны гэх мэт/ болон материал хураах талбайн байршил, автомашин, явган зорчигчийн орох, гарах гарц, ажлын байранд хүрэх замын чиглэл, гадна хашааг стандартын дагуу зурж үзүүлсэн байх;
 
3.1.9.захиалагч, зураг төсөл зохиогч, гүйцэтгэгч хамтран барилгын ажлын талбайн гаднах эрсдэл бүхий орчны хил хязгаарыг барилгын ерөнхий өндөр, өргөх байгууламжийн үйлчлэлийн хүрээ, аюултай бүс зэргийг үндэслэн тогтоож, зураглал үйлдэн баталгаажуулсан байх;
 
3.1.10.хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн шаардлагыг хангах тэмдэг, тэмдэглэгээ, урьдчилан сэргийлэх дохио, санамж, анхааруулах зурагт хуудас, цугларах цэгийн тэмдэгийг барилгын ажлын талбай түүний гаднах эрсдэл бүхий орчинд байрлуулах;
 
3.1.11.барилгын ажилд хэрэглэх цахилгаан хангамжийн түр сүлжээ, тоног төхөөрөмжийг аюулгүй ажиллагааны холбогдох дүрэм, журмын дагуу угсарч, суурилуулсан байх;
 
3.1.12.барилгын ажил эхлэхээс өмнө барилгын ажлын талбайд орсон цахилгаан тоноглол, дамжуулах шугам сүлжээ нь ажилтан болон барилгын машин механизмд саад болохгүй, аюул эрсдэл учруулахгүй байх нөхцлийг бүрдүүлж зохих арга хэмжээг урьдчилан авсан байх;
 
3.1.13.барилгын ажлын талбай дахь түр байр эрүүл ахуйн шаардлага хангасан, аюултай бүсээс тусгаарлагдсан байх;
 
3.1.14.барилгын ажлын талбайд материалын үйлдвэрлэл явуулах тохиолдолд тухайн хэсгийг хашаагаар тусгаарлан аюулгүй ажиллагааг хангасан байх;
 
3.1.15.барилгын ажлын талбайд галын аюулаас урьдчилан сэргийлэх зориулалттай гал унтраах багаж, тоног төхөөрөмж бүхий галын сарай, тамхи татах цэгийг байгуулах;
 
3.1.16.галын аюултай болон химийн хортой бодис, бүтээгдэхүүнийг барилгын ажлын талбайд хадгалах агуулахыг холбогдох хууль тогтоомж, барилгын норм дүрэм, стандартад нийцүүлэн тусгайлан бэлтгэх;
 
3.1.17.барилгын ажлын талбайд гарч болзошгүй аюул, ослын үеийн аврах ажиллагааны төлөвлөгөө боловсруулж, хэрэгжилтийг хангах зохион байгуулалтын арга хэмжээг авсан байх;
 
3.1.18.өргөх байгууламжийн үйлчлэлийн хүрээнд гудамж, зам талбай, байшин барилга болон барилгын ажлын талбай дахь түр байр орж байвал сумны эргэлт, өнгийлт, ачааны тэргэнцрийн шулуун явалтыг хязгаарлах, өргүүрийг камержуулах зэрэг техникийн арга хэмжээг урьдчилан авсан байх;
 
3.1.19.захиалагч, гүйцэтгэгчийн талбайн инженер, хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн ажилтан болон шаардлагатай бусад ажилтныг барилгын ажлын талбайн хөдөлмөр зохион байгуулалт, аюулгүй ажиллагааны талаар мэдээлэх шуурхай удирдлага-диспетчерийн холбооны хэрэгслээр  бүрэн хангах;
 
3.1.20.барилгын ажлын талбайд үзэгдэх орчин хязгаарлагдмал үед машин механизмд зориулалтын дуут дохионы төхөөрөмжийг заавал суурилуулах;
 
3.1.21.барилгын хог хаягдлыг орчны эрүүл ахуйд нөлөөлөхгүй байхаар зайлуулах арга хэмжээг холбогдох хууль тогтоомж, норм дүрмийн дагуу урьдчилан төлөвлөж, бэлтгэл ажлыг хангасан байх;
 
3.1.22.барилгын үйлдвэрлэлийн ачаа тээвэрлэлт, ажилтнуудын тээврийн хэрэгслийн хөдөлгөөнийг нэгдсэн зохицуулалт, хяналтад оруулсан байх;
 
Дөрөв. Барилгын ажил гүйцэтгэх үед тавих хөдөлмөрийн
аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн шаардлага
 
4.1.Барилгын ажил гүйцэтгэхэд барилгын ажлын талбай түүний гаднах эрсдэл бүхий орчинд дараах шаардлагыг хангасан байна:
 
4.1.1.барилгын үе шатны ажилд эрсдэлийн үнэлгээ хийж, урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээ бүрэн авсны дараа ажил эхлүүлэх;
 
4.1.2.барилгын захиалагч, зөвлөх үйлчилгээ үзүүлэгч, зураг төсөл зохиогч, ерөнхий болон туслан гүйцэтгэгчийн ажилтан хариуцан гүйцэтгэж байгаа ажлын нөхцөлд тохирсон хувцас, хамгаалах хэрэгслээр бүрэн хангагдсан, хэрэглэж хэвшсэн байх;
 
4.1.3.өргөн тээвэрлэх механизм, даралтат сав, шугам хоолой угсрах ажилд тусгай хөтөлбөрийн дагуу суралцаж, эрх авсан мэргэшсэн ажилтныг томилон ажиллуулах;
 
4.1.4.өргөх байгууламжийг ашиглан барилгын ажил гүйцэтгэхдээ “Ачаа өргөх краныг төхөөрөмжлөх, аюулгүй ашиглах дүрэм”, “Манипуляторт краныг төхөөрөмжлөх, аюулгүй ашиглах дүрэм”, “Барилгын өргүүрийг төхөөрөмжлөх, аюулгүй ашиглах дүрэм”, “Сагстай өргөгчийг төхөөрөмжлөх, аюулгүй ашиглах дүрэм”, “Бетон зуурмагийн шахуургын аюулгүй ажиллагааны дүрэм”, “Лифтийг төхөөрөмжлөх, аюулгүй ашиглах дүрэм”, “Эскалаторыг төхөөрөмжлөх, аюулгүй ашиглах дүрэм”-ийг тус тус мөрдөж ажиллах;
 
4.1.5.тэсэрч дэлбэрэх, галын аюулгүй ажиллагааны тусгай шаардлага хангах, халуун нөхцөл, өндрийн болон хязгаарлагдмал орчинд ажиллах тохиолдолд хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн ажилтнаас заавал зөвшөөрөл авсан байх;
 
4.1.6.энэ журмын 4.1.5-д заасан ажлыг гүйцэтгэхдээ гүйцэтгэгч тухайн ажлыг удирдан зохион байгуулах ажилтныг томилсон байх;
 
4.1.7.барилгын ажлын талбай, ажлын байранд барилгын материал эдлэхүүн, тоног төхөөрөмжийг “Барилгын үйлдвэрлэлд дагаж мөрдөх хөдөлмөр хамгаалал, аюулгүй ажиллагааны дүрэм-Ерөнхий шаардлага” /БНбД-12-03-04/-ын 6.3.3-т заасны дагуу хадгалж, байрлуулах;
 
                        4.1.8.барилгын өндрийн дагууд 2-3 давхар тутамд уналтаас хамгаалах 3,5 м-ээс багагүй өргөнтэй хамгаалалтын төхөөрөмж  /дэвсгэр, банз, тор, саравч/  угсарч байрлуулах, гадна шатыг бат бэх тороор битүүлэх;  
4.1.9.аюул, осол гарч болзошгүй орчны эрсдэлтэй бүсийг тогтоож, хаалт, хамгаалалтаар тусгаарлан, анхааруулах тэмдэг тавих.
 
4.2.Энэ журмын 4.1.9-д заасан хаалт, хамгаалалт, анхааруулах тэмдгийг дараах аюул, осол гарч болзошгүй орчинд байрлуулна:
 
4.2.1.цахилгаан шатны хонгил зэрэг ажилтан унах эрсдэлтэй газар;
 
4.2.2.газар ухах болон тэсэлгээний ажил хийх газар;
 
4.2.3.барилгын ажилд ашиглаж байгаа өргөх механизм, цахилгаан шат байрлаж байгаа газар;
 
4.2.4.ажлын шат, хэв хашмалыг угсарч, буулгаж байгаа газар;
 
4.2.5.аюулгүйн хашлага угсарч, байрлуулах газар;
 
4.2.6.газрын хөрс нурж машин механизм, тоног төхөөрөмж унаж болзошгүй газар;
 
4.2.7.шороон болон хиймэл бүтээц, байгууламж нурж болзошгүй газар;
 
4.2.8.гал түймэр гарах, тэсэрч дэлбэрэх аюултай ажил гүйцэтгэх газар;
 
4.2.9.бутлах ажил гүйцэтгэх газар;
 
4.2.10.ажил гүйцэтгэх хязгаарлагдмал орчин;
 
4.2.11.эд зүйл дээрээс унаж болзошгүй газар;
 
4.2.12.цахилгаан шугам сүлжээнд ойр барилгын ажил гүйцэтгэх явцад цахилгаан гүйдэлд нэрвэгдэж болзошгүй газар;
 
4.2.13.өндөр даралтат усан шахуурга болон таслагч машинаар ажил гүйцэтгэх газар;
 
4.2.14.тусгай зориулалтын багаж хэрэгслээр тоног төхөөрөмж, бүтээцийн зэв арилгах явцад түүний үйлчлэлийн нөлөөлөлд бусад этгээд өртөж болох газар;
 
4.2.15.химийн болон шатах, тослох материалын хаягдал, үлдэц хадгалах газар;
 
4.2.16.шаардлагатай бусад газар;
 
4.3.Барилгын ажлын талбайд дараах техникийн баримт бичгийг заавал байлгана:
 
4.3.1.ерөнхий болон туслан гүйцэтгэгч аж ахуйн нэгж, байгууллагын улсын бүртгэлийн гэрчилгээ;
 
4.3.2.ерөнхий болон туслан гүйцэтгэгч аж ахуйн нэгж, байгууллагын барилгын ажил гүйцэтгэх тусгай зөвшөөрлийн гэрчилгээ;
 
4.3.3.захиалагч, зөвлөх үйлчилгээ үзүүлэгч, гүйцэтгэгч, туслан гүйцэтгэгч аж ахуйн нэгж, байгууллагын хооронд байгуулсан гэрээ;
 
4.3.4.барилгын ажил эхлүүлэх, үргэлжлүүлэх зөвшөөрөл;
4.3.5.барилгын ажлын талбайн зохион байгуулалтын зураг;
 
4.3.6.барилгын ажлын талбайд дагаж мөрдөх хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн заавар;
 
4.3.7.инженер, техникийн ажилтан, мэргэжилтэй ажилчдын мэргэжлийн үнэмлэх;
 
4.3.8.гадаадын иргэд ажиллаж байгаа бол хөдөлмөр эрхлэх зөвшөөрлийн үнэмлэх;
 
4.3.9.магадлал хийгдсэн иж бүрэн зураг төсөл;
 
4.3.10.хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн шаардлага хангах арга хэмжээний төлөвлөгөө;
 
4.3.11.барилга угсралтын үе шатны ажил бүр дээр хийсэн эрсдэлийн үнэлгээ;
4.3.12.өргөх, зөөх, тээвэрлэх хэрэгсэлд засвар үйлчилгээ, тохируулгыг мэргэжлийн байгууллагаар хийлгэж, дүгнэлт гаргуулж баталгаажуулсан техникийн магадлагаа;
4.3.13.барилга угсралтын ажил гүйцэтгэсэн тэмдэглэл;
 
4.3.14.аюулгүй ажиллагааны зааварчилгааны дэвтэр;
 
                      4.3.15.ажилтнуудын цаг ашиглалтын бүртгэлийн дэвтэр;
 
4.4.Барилгын ажлыг түр болон удаан хугацаагаар зогсоох тохиолдолд барилгын ажлын талбай түүний гаднах эрсдэл бүхий орчны аюулгүй байдлыг хангах арга хэмжээг төлөвлөж, хэрэгжүүлэх нөхцлийг бүрдүүлнэ.
 
Тав.Барилга байгууламжийг буулгахад тавигдах хөдөлмөрийн
аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн шаардлага
 
5.1.Барилга байгууламжийг буулгахад хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн шаардлага хангах арга хэмжээг ажил гүйцэтгэх төсөл, эрсдэлийн үнэлгээнд суурилсан аюулгүй ажиллагааны төлөвлөгөө, барилгын ажлын талбайн зохион байгуулалтын зурагт тус тус тодорхой тусгана.
 
5.2.Барилга байгууламжийг буулгах ажил /цаашид “буулгах ажил” гэх/-ын явцад чичиргээ, доргилт, түүний нөлөөллөөс болж бусад барилга, байгууламжид эвдрэл, гэмтэл учруулахгүй байхад чиглэгдсэн урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээг авсан байна.
 
5.3.Буулгах ажил эхлэхээс 5-аас доошгүй өдрийн өмнө харьяалах мэргэжлийн хяналтын байгууллагад албан ёсоор мэдэгдэнэ.
 
5.4.Барилгад  асбест, галын болон тэсэрч, дэлбэрэх аюултай бодис, эд зүйл байгаа эсэхийг зохих мэргэжлийн байгууллагаар урьдчилан тогтоолгож дүгнэлт гаргуулна.
 
5.5.Буулгах ажлын үед барилгын ажлын талбайд гал унтраах хэрэгслийг бэлэн байлгаж, ажилтнуудад түүнийг хэрхэн ашиглах талаар мэдлэг, чадвар эзэмшүүлнэ.
 
5.6.Хог хаягдлын бүсийг тогтоож, зориулалтын хаалт, хашлагаар хамгаалан овоолго үүсэхээс өмнө зайлуулсан байна.
 
5.7.Керамзит, уурын зуухны үнс, элс, хайрга зэрэг нарийн ширхэглэлтэй материалын хаягдлыг бат бэх, дуу чимээ бага гаргадаг материалаар хийгдсэн хоолойгоор зөөвөрлөж буулгана. 
 
5.8.Энэ журмын 5.7-д заасан хоолой нь барилга байгууламжид зохих журмын дагуу бэхлэгдсэн,  хүн унахаас урьдчилан сэргийлсэн зориулалтын тагтай байна.
 
5.9.Гэнэтийн нуралтаас урьдчилан сэргийлж барилгын дээвэр, хана, хучилт, шалны төлөв байдалд хөндлөнгийн мэргэжлийн зөвлөх инженерээр дүгнэлт гаргуулсан байна.
 
5.10.Буулгах ажлыг удирдан зохион байгуулах зөвлөх мэргэжилтнийг гүйцэтгэгч томилон ажиллуулах бөгөөд уг ажилтны хяналтад буулгах ажлыг төлөвлөж, гүйцэтгэнэ.
 
5.11.Зөвлөх мэргэжилтэн буулгах ажлыг гүйцэтгэх мэргэшүүлэх сургалтад хамрагдсан, барилгын ажлын туршлагатай байна.
 
5.12.Буулгах барилга байгууламжийн цахилгаан эрчим хүчний болон бусад инженерийн шугам сүлжээний эх үүсвэр бүрэн салгагдсан эсэхийг захиалагч, гүйцэтгэгчтэй хамтран шалгаж, акт үйлдэнэ.
 
5.13.Буулгах ажил эхлэхийн өмнө шилэн хийц бүхий эд зүйл болон цонх, хаалганы шилийг бүрэн авсан байна.
 
5.14.Буулгаж дуусаагүй барилгын их биеийн хэсгийг шаардлагатай тоног төхөөрөмж, машин механизмын тусламжтайгаар бэхэлгээ, тулгуур, ивээс хийж, аюулгүй байдлыг бүрэн хангана.
 
5.15.Буулгах ажлыг зөвхөн өдрийн цагаар /байгалийн гэрэлтүүлэгтэй үед/ гүйцэтгэнэ.
 
Зургаа. Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн шаардлага
              хангахад барилгын ажилд оролцогчдын эрх, үүрэг
 
6.1.Барилгын захиалагч, зөвлөх үйлчилгээ үзүүлэгч, ерөнхий болон туслан гүйцэтгэгч нь Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн тухай, Барилгын тухай хуульд заасан эрх, үүргээс гадна дор дурдсан эрх, үүргийг хэрэгжүүлнэ:
 
           6.2.Захиалагчийн эрх, үүрэг:
           
6.2.1.энэ журмын 2.10-д заасан хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн шаардлага хангах төлөвлөгөөний хэрэгжилт, санхүүжилтын зарцуулалтад хяналт тавих;
 
6.2.2.энэ журмын 2.11-д заасан хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн шаардлагыг хангахад  зарцуулах хөрөнгийг бүрэн санхүүжүүлэх;
 
6.2.3.гүйцэтгэгч хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн шаардлага хангахад зарцуулах хөрөнгийг зориулалтын бусаар ашигласан, зарцуулаагүй үлдээсэн тохиолдолд буцааж төлөхийг шаардах;
 
6.2.4.ерөнхий болон туслан гүйцэтгэгчийг сонгон шалгаруулах үед тухайн хуулийн этгээд осол, зөрчил гаргаж байсан эсэх талаар холбогдох байгууллагаас мэдээлэл авах;
 
6.2.5.осол гарах нөхцөл бүрдсэн болон осол гарсан үед гүйцэтгэгчийн үйл ажиллагааг шууд зогсоож, зөрчлийг арилгуулах арга хэмжээг авч, холбогдох байгууллагад хандах;
 
6.2.6.гүйцэтгэгч барилгын ажлын явцад хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн шаардлагыг хангаж ажиллаагүйгээс осол, гэмтэл гарсан тохиолдолд энэ журмын 2.11-д заасан санхүүжилтийг зогсоох хүртэл арга хэмжээ авах;
 
6.2.7.энэ журмын 2-5 дугаар зүйлд заасан захиалагчтай холбоотой шаардлагыг хангаж ажиллах.
 
           6.3.Гүйцэтгэгчийн эрх, үүрэг:
 
6.3.1.ажил эхлэхийн өмнө барилгын ажлын талбайд ажиллах ажилтнуудын талаарх холбогдох мэдээллийг захиалагчид өгөх;
           
                                    6.3.2.энэ журмын 6.3.1-д заасан мэдээллийг барилгын ажлын талбайд ажиллаж байгаа орон тооны болон туслан гүйцэтгэгчийн ажилтны тоог мэргэжлийн ангиллаар нь нарийвчлан долоо хоног бүр гаргаж байх;
 
6.3.3.барилгын ажлын талбай түүний гаднах эрсдэл бүхий орчны хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн шаардлага хангах арга хэмжээнд зарцуулах зардлыг зориулалтаар ашиглах, зарцуулалтын тайланг барилгын үе шатны ажлын санхүүжилт авахын өмнө захиалагчид албан ёсоор гаргаж өгөх, тайлангийн хувийг барилгын ажлын талбайд байнга хадгалах;
 
6.3.4.захиалагч болон мэргэжлийн хяналтын байгууллагын ажилтан хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн шаардлагыг хангах арга хэмжээний зардлын зарцуулалтын тайланг хянах нөхцөлөөр хангах;
 
6.3.5.аюулгүй ажиллагааг хангах төлөвлөгөө, эрсдэлийн үнэлгээг үндэслэн аюулгүй ажиллагаа, эрүүл ахуйн нөхцлийг хангаж ажиллах;
 
6.3.6.салхивч, шугам хоолой, шат, цахилгаан шатны хонгилыг хамгаалж, аюул, осол гарахаас урьдчилан сэргийлэх, барилгын гадна талын хамгаалалтыг хийж барилгын ажлын талбайн гаднах эрсдэл бүхий орчны аюулгүй байдлыг бүрэн хангасан байх;
 
6.3.7.барилга байгууламжийн төвөгшлийн зэргээс хамаарч барилгын ажлын талбайд эмнэлгийн анхны тусламж үзүүлэх ажилтан /эмч, бага эмч, сувилагч/ ажиллуулж, шаардлагатай эм, багаж хэрэгслээр хангах;
6.3.8.эмнэлгийн тусламж дуудах утасны дугаарыг нүдэнд ил харагдах газар байрлуулах, анхны тусламж авсан ажилтны талаар өдөр тутам тэмдэглэл хөтөлж байх;
 
6.3.9.барилгын ажлын талбайд ажилтанд хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн мэдээлэл өгөх, мэдлэг дадлага олгох сургалт зохион байгуулах өрөө, танхим, булантай байх;
 
6.3.10.ажилтныг ажилд авахын өмнө эрүүл мэндийн багц үзлэг, шинжилгээнд хамруулан, эрүүл мэндийн байдалд дүгнэлт гаргуулж, ажилтны хувийн хэрэгт хадгалах;
 
6.3.11.энэ журмын 6.3.10-т заасан ажилтныг хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн туршлагатай ажилтанг дагалдуулан сургаж, дадлагажуулах;
 
6.3.12.өндөр эрсдэлтэй ажлыг гүйцэтгэх ажилтанг ажил үүргийн онцлогт нь тохирсон нэмэлт хувцас, хамгаалах хэрэгслээр бүрэн хангах;
 
6.3.13.гадаад улсын ажилтан ажиллаж байгаа тохиолдолд шаардлагатай мэдээлэл, зааварчилгаа, сургалтыг эх хэлээр нь өгсөн байх;
 
6.3.13.барилгын ажлын талбайд зөвхөн зориулалтын өргөх төхөөрөмжөөр ажилтныг тээвэрлэх;
 
6.3.14.ажил гүйцэтгэх орчин нь ажилтнуудын аюулгүй байдлыг хангасан тоноглолтой байх;
 
6.3.15.барилгын ажлын талбайд ашиглагдаж байгаа цахилгаан байгууламж, тоног төхөөрөмжийн хаалгыг байнга цоож, түгжээтэй, хамгаалалттай байх;
 
6.3.16.цахилгаан үүсгэвэртэй машин механизмын газардуулгыг хийж, баталгаажуулсан байх;
 
6.3.17.газарт хийх боломжтой ажлыг өндөрт хийхгүй байх;
 
6.3.18.туслан гүйцэтгэгчид хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн дүрэм, зааврын талаар мэдээлэл өгч түүний хэрэгжилтэд хяналт тавих;
 
6.3.19.ажил хаялт зарласан, ажил зогссон, ажил удаан хугацаанд саатсан бол захиалагчид нэн даруй мэдээллэх;
 
6.3.20.барилгын ажил эхлэхээс өмнө энэ журмын 2.10,  3.1.17-д заасан төлөвлөгөөг харъяалах мэргэжлийн хяналтын байгууллагад хүргүүлэх;
 
6.2.21.энэ журмын 2-5 дугаар зүйлд заасан гүйцэтгэгчтэй холбоотой шаардлагыг хангаж ажиллах;
 
              6.4.Туслан гүйцэтгэгчийн эрх, үүрэг:
 
6.4.1.энэ журмын 6.3.10, 6.3.11, 6.3.12, 6.3.13, 6.3.17-д заасан эрх, үүргийг хэрэгжүүлж ажиллах;
6.4.2.ерөнхий гүйцэтгэгчийн тавьсан хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйтай холбоотой хууль ёсны шаардлагыг биелүүлэх;
 
6.4.3.ажил гүйцэтгэх гэрээнд хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн шаардлагыг тодорхой тусгах;
 
6.4.4.барилгын ажлын талбай түүний гаднах эрсдэл бүхий орчны хаалт, хамгаалалт, дохиолол, зурагт хуудсыг эвдэж гэмтээх
- See more at: http://www.mcud.gov.mn/pages/817#sthash.v3jGmPKB.dpuf